Belonen werkt! – De leerzame parallellen tussen de klimaatcrisis en de gezondheidscrisis 

De reden dat mensen minder gas en energie gebruiken komt voor 13% door het klimaat, voor 16% door de oorlog in Rusland en voor 67% door de stijgende prijzen. Ondanks de klimaatcrisis en de gezondheidscrisis en dat het klimaat al veel langere tijd een hele goede reden is om minder gas en energie te gebruiken, is de voornaamste trigger dus geld. Hoe dat kan? Als mensen vinden we het lastig om ons gedrag aan te passen op ‘winst op lange termijn’, maar als we ergens gelijk effect of beloning van zien, bijvoorbeeld de besparing op de energierekening door een extra trui aan te trekken, doen we dat graag. Wat kunnen we hiervan leren als we dit vertalen naar de gezondheidscrisis? Welke triggers kunnen ervoor zorgen dat mensen eerder kiezen voor een gezonde leefstijl? 

 

Een beloning in het ‘hier en nu’  

De klimaatcrisis leidt mogelijk tot ernstige problemen in de toekomst, daar zijn de meeste mensen het wel over eens. Maar wat merken we er ‘nu’ op dit moment van behalve dat de zomers steeds langer lijken te worden? Een overstroming in de Filipijnen vinden we erg, maar het speelt zich niet ‘hier’ af. Hetzelfde patroon herkennen we in gezondheidsgedrag. Werken aan een gezondere leefstijl om bijvoorbeeld een mogelijke chronische ziekte in de toekomst te voorkomen, vinden we belangrijk, maar we laten ons gezondheidsgedrag er nog te weinig door beïnvloeden – het speelt zich niet ‘hier en nu’ af.   

Om het gedrag van mensen wél direct te veranderen moet er een beloning in het ‘hier en nu’ zijn. Denk aan mensen die door de verwarming niet aan te zetten, gelijk flink besparen. Een theorie uit de wetenschap die hierop aansluit, noemen we ‘present bias’. Dit betekent dat mensen liever genoegen nemen met een kleinere, directe beloning dan te wachten op een grotere, toekomstige beloning. Mensen worden gedreven door consequenties in het hier en nu waardoor gedrag dat in de toekomst kan leiden tot een groter voordeel, uitgesteld wordt.  

 

Persoonlijke beloning als sleutel tot gedragsverandering 

De wil om korter te douchen in een appartementencomplex met een gedeelde energierekening is een stuk lager dan wanneer je de kosten voor je energie iedere maand zelf betaalt. Het geeft namelijk een minder voldaan gevoel om energie te besparen voor iedereen in het complex dan wanneer je het alleen voor jezelf doet. De beloning is niet persoonlijk waardoor de motivatie om je gedrag aan te passen lager is. Stel je zou voor iedere minuut die je korter doucht gelijk een bedrag op je rekening bijgeschreven krijgen, dan wordt het een heel ander verhaal. 

Hetzelfde gedragspatroon zie je ook terug in ons huidige zorgsysteem. We maken allemaal als collectief gebruik van de zorg en de enige manier om de kosten omlaag te krijgen, is om met z’n allen gezonder te gaan leven. Helaas is de wil om je leefstijl aan te passen zodat voor iedereen de zorgkosten lager worden, niet persoonlijk genoeg. Mensen zoeken naar een persoonlijke beloning om hun gedrag aan te passen. 

 

De kans op winst motiveert meer dan de kans op verlies

Daarnaast kunnen we nog een interessante trend herkennen in zowel de klimaat- en energiecrisis als in de gezondheidscrisis. “De kans op ‘winst’ motiveert mensen meer om hun gedrag te veranderen dan de kans op ‘verlies’.” Onderzoek heeft aangetoond dat het idee dat er iets te verliezen valt minder goed werkt om je gedrag aan te passen dan het idee dat er iets te winnen valt – de kans op € 100 verliezen motiveert dus minder dan de kans op het winnen van € 100. 

Energieleveranciers spelen hier bijvoorbeeld handig op in met slimme meters en apps zodat mensen precies zien wat ze verbruiken en kunnen besparen. Korter douchen of apparaten niet onnodig aan laten staan, zie je direct terug (als voordeel) in de app. De besparing voelt als winst en dat geeft ons een goed gevoel.  

Bij gezondheidsinterventies werkt dit precies hetzelfde: het belonen van gezonde keuzes werkt beter dan het straffen van ongezonde keuzes. Zo heeft onderzoek aangetoond dat een financiële beloning kan leiden tot een dagelijkse verhoging van het aantal gezette stappen met 10 tot 15 procent. Daarnaast kan, om bij het voorbeeld van de stappen te blijven, het bijhouden van stappen in een app ook erg motiverend werken. Zeker als je het bijvoorbeeld vergelijkt met een week, een maand of een jaar eerder en ziet dat je nu veel meer stappen zet – allemaal winst! Het gebruik van technologische hulpmiddelen zoals activity trackers zijn dan ook bewezen manieren om gezondheidsgedrag op een positieve manier te veranderen. Behalve het bijhouden van stappen, kun je er bijvoorbeeld ook je slaap mee tracken of nagaan hoeveel tijd van de dag je hebt bewogen en gestaan. 

Klimaatcrisis versus gezondheidscrisis – een kijkje in de toekomst 

Om de klimaatcrisis tegen te gaan is het Nederlandse Klimaatakkoord opgesteld waarin staat dat in 2050 er een afname van 95% moet zijn in de uitstoot van broeikasgassen. Dit doel is gesteld om te voorkomen dat de aarde verder opwarmt. Ondanks dat er al maatregelen worden genomen om de uitstoot tegen te gaan, blijkt het huidige tempo van veranderingen nog niet voldoende te zijn om de doelstellingen van 2050 te behalen.     

Om de huidige gezondheidscrisis tegen te gaan is het Nationaal Preventieakkoord opgesteld, waarin de belangrijkste plannen voor zorg en gezondheid opgeschreven staan. De doelen richten zich op onder meer een rookvrije generatie, minder alcoholgebruik en minder overgewicht (van 50% naar 38% van de volwassenen). Net als bij het Klimaatakkoord wordt het heel lastig om deze doelen te behalen met de huidige maatregelen en in het huidige tempo. Want hoe goed je ook bezig bent met een gezonde leefstijl, om je heen dienen de verleidingen voor het maken van ongezonde keuzes zich nog overal aan. Bijvoorbeeld in reclames voor ongezond eten of drinken.

Daarnaast schrijven huisartsen nog steeds geen gezonde leefstijl voor. Je krijgt medicijnen om je klachten te verminderen, vervolgens voel je jezelf weer beter en vergeet je te werken aan de kern van het probleem: een ongezonde leefstijl. Net als op het gebied van klimaat moet er binnen het gezondheidsdomein nog een hoop veranderen willen we de doelstellingen van 2040 behalen. We zijn er met de klimaatcrisis en de gezondheidscrisis nog niet dus.

 

Conclusie: beloon duurzaam & gezond gedrag

Er zijn dus veel parallellen tussen de klimaatcrisis en de gezondheidscrisis. Kennis over de gedragspatronen die we tijdens de klimaatcrisis herkennen, kunnen we ook inzetten om de gezondheidscrisis te lijf te gaan. We hebben geleerd dat beloningen in het ‘hier en nu’ zeer effectief zijn, dat persoonlijke beloningen het beste werken en dat de kans op winst meer motiveert dan de kans op verlies. In ons vitaliteitsprogramma omarmen we deze mechanismen volop. En laat nu net een gezonde leefstijl met veel actieve beweging (en minder autoritten) en consumptie van gezond lokaal gemaakt voedsel (in plaats van bewerkt van over heel de planeet) óók goed zijn voor het klimaat! 

De uitdagingen zijn groot, maar we zien dat we in staat zijn te veranderen…met een beetje hulp van buiten.

———-

In het alles in één vitaliteitsprogramma van Healthcoin worden gezonde keuzes beloond om mensen te stimuleren de gezonde keuze vaker te maken. Deelnemers houden met een activity tracker hun beweging, slaap en stress bij terwijl ze aan de slag gaan met leuke en toegankelijke meerdaagse gezondheids-challenges. Gezond gedrag en het behalen van doelen wordt direct beloond met healthcoins. De verdiende healthcoins kunnen vervolgens weer besteed worden aan gezonde producten in onze Healthcoin shop. Dubbel winst voor jouw gezonde keuzes! Werk jij binnen een organisatie en wil jij samen met jouw collega’s werken aan een gezondere leefstijl of wil je als organisatie actief werken aan fittere medewerkers? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek en leer meer over de mogelijkheden voor jouw organisatie!