De dag voordat je op vakantie gaat, werk je je een slag in de rondte om al je werk af te krijgen. ’s Avonds pak je tussen het sturen van de laatste e-mailtjes door snel je tas in en dan proberen – wat helaas niet lukt – om vroeg in bed te liggen. De volgende ochtend begin je uitgeput en met een diepe zucht aan je vakantie: eindelijk rust! Een paar dagen later lig je op het strand en terwijl je eigenlijk maximaal wilt ontspannen, voel je je nog steeds opgejaagd en onrustig – gek hè?

Terwijl vakantie juist een moment moet zijn om je batterij op te laden, lukt het steeds minder mensen om echt te ontspannen op vakantie. Hoe dat kan en wat je daaraan kunt doen, leggen we je graag uit.

Waarom het ons niet lukt om te ontspannen op vakantie?

De vraag waarom het steeds minder mensen lukt om tot rust te komen op vakantie hangt nauw samen met een breder probleem dat speelt in onze samenleving. Het is namelijk slecht gesteld met onze mentale gezondheid en veel mensen ervaren onrust en stress. Op dit moment zitten één op de zeven mensen thuis met burn-outklachten. En onder jongeren is het probleem zelfs nog groter: één op de drie jongeren geeft aan mentale klachten te ervaren. Of we ons daar zorgen over moeten maken? Helaas wel! Het RIVM berekende dat een goede mentale gezondheid – schrik niet – geassocieerd wordt met een 15 tot 20 jaar langere levensverwachting. Dit komt doordat mentaal gezonde mensen bijvoorbeeld sneller herstellen van ziekte, zich meer verbonden voelen met mensen om zich heen en beter voor zichzelf en anderen zorgen.     

En vakantie lost al deze problemen op?

Helaas niet: een flinke burn-out los je niet op met twee weken op het strand liggen. Maar toch heeft vakantie (en ontspanning in het algemeen) wel een hele positieve invloed op onze mentale gezondheid en zorgt het voor een goede balans in ons leven. Tijdens je vakantie neem je namelijk even afstand van je dagelijkse leven en dat geeft een gevoel van vrijheid en autonomie. Dat laatste, zo blijkt uit psychologisch onderzoek, heeft een positieve invloed op ons mentale welzijn. Op vakantie ben jij de baas over je eigen tijd en word je niet geleefd door verplichtingen en deadlines. Daarnaast doet ook het sociale aspect van vakantie ons goed, heeft het een positieve uitwerking op onze eigenwaarde, doen we zelfkennis op en profiteren we van de gezondheidsvoordelen van een flinke portie extra buitenlucht. En goed om te weten: je hoeft hiervoor niet naar de andere kant van de wereld, op de camping in eigen land profiteer je net zo goed van deze voordelen.

6 do’s voor een ontspannen vakantie

Maar hoe zorg je er nou voor dat je wel ontspannen bent op vakantie en maximaal profiteert van de mentale gezondheidsvoordelen die het heeft? We zetten 6 vakantie-ontspannings-do’s voor je op een rijtje.

1. Kies een vakantie die bij je past

Heb je het heel druk gehad en heb je het gevoel dat je echt even ‘niks’ wilt doen, ga dan lekker met een boek op het strand liggen. Zit je in een sleur en mis je uitdaging is je leven, kies dan juist eerder voor bijvoorbeeld een avontuurlijke hike door de Zwitserse Alpen. Bottom line: kies een vakantie die bij jou past en waar jij zin in hebt.  

2. Maak tijd voor voorpret

Nadat je de keuze voor je vakantiebestemming hebt gemaakt, kan de voorpret beginnen. Zoek bijvoorbeeld alvast wat leuke dorpjes op die je wilt bezoeken en bekijk feitjes over de omgeving waar je tijdens je vakantie je reisgenoten mee kunt imponeren. Zo gaat de vakantie leven in je hoofd en heb je iets om naar uit te kijken. Zorg er wel voor dat de ‘voorpret’ niet omslaat in ‘voorstress’, dus regel de dingen die je moet regelen zoals verzekeringen en boekingen het liefst ruim voor je vertrekt.

3. Uitgerust aan je vakantie beginnen

Probeer het voor veel mensen bekende scenario waar we dit artikel mee begonnen – last minute je spullen pakken en met stress beginnen aan je vakantie – te voorkomen. Neem liever twee dagen voordat je op vakantie gaat vrij en bereid je in alle rust voor. Trek ook gerust alvast je zwemkleding aan en test je hangmat in de tuin om helemaal in de vakantiesfeer te komen.  

4. Kom los van je dagelijkse leven

Vakantiegangers die hun laptop van werk meenemen en iedere ochtend even snel wat mailtjes beantwoorden en vervolgens klagen dat ze zich niet ontspannen voelen, moeten zichzelf eens flink achter de oren krabben. De basisregels voor vakantie zijn: laat al je werkspullen thuis (telefoons, tablets, laptops) en zet altijd een out-of-office melding aan. Pas als je echt loskomt van je dagelijkse leven (‘detachement’ wordt dit ook wel genoemd) ervaar je daar de maximale voordelen van: je gaat reflecteren op je leven, er komen spontaan creatieve ideeën in je op en je voelt je energiek en gelukkig.

5. Maak tijd voor de dingen waar je anders geen tijd voor hebt

Een (eindelijk) lege agenda tijdens je vakantie geeft je de kans om dingen te doen waar je normaal minder tijd voor hebt. Maak een lange wandeling, huur een kano, lees een goed boek en spendeer tijd met de mensen die belangrijk voor je zijn en je energie geven.

6. Focus je niet alleen op die éne vakantie

Mensen die een paar weken per jaar vakantie hebben en de rest van de tijd ‘druk, druk en nog drukker’ zijn, zien de vakantie soms als een soort wondermiddel om de opgebouwde stress van de afgelopen tijd te laten verdwijnen. Meestal werkt dat helaas niet zo. Focus je daarom liever niet alleen op je vakantie, maar probeer ook in de periodes dat je aan het werk bent af en toe een dag in te bouwen waarin je net als op vakantie even helemaal niets hoeft te doen en echt kunt ontspannen.