Stijgende zorgkosten, een torenhoge energierekening en meer dan drie euro betalen voor een bloemkool in de supermarkt. Veel mensen hebben het vandaag de dag financieel niet gemakkelijk. Op dit moment leven bijna een miljoen Nederlanders in armoede. 42% van alle huishoudens geven aan dat ze afgelopen jaar te maken hebben gehad met één of meer betalingsproblemen. Helaas heeft dit ook negatieve gevolgen voor onze gezondheid. Want, ja… er bestaat een relatie tussen financiële gezondheid en fysieke en mentale gezondheid. De hoogste tijd voor de overheid om onmiddellijke maatrelen te nemen. Zou je toch denken? Maar gebeurt dat wel? Vanuit Healthcoin namen we de huidige situatie onder de loep en bespreken waar het volgens ons anders kan én moet om armoede en gezondheid samen te zien.

Bestaat er een relatie tussen armoede en gezondheid?

Die relatie bestaat helaas. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen die geldzorgen hebben of onder de armoedegrens leven vaker chronische stress hebben. Ongezonder leven en een verhoogde kans hebben op chronische ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten. Ook psychologische problemen komen vaker voor onder mensen die financiële problemen ervaren. Daarnaast is het aantal rokers groter onder arme mensen en hebben ze vaker overgewicht. Ook voldoen ze minder vaak aan de beweegrichtlijnen, drinken ze meer alcohol en eten ze ongezonder.  – want ongezond eten is helaas nog steeds de goedkoopste keuze.

De hoogste tijd voor de overheid om actie te ondernemen

Ja, dat zou je denken… Er werden onlangs door Ernst Kuipers wel een aantal plannen gepresenteerd (zie video) hoe we de zorg in de toekomst beter in kunnen richten. Maar komt de urgentie van de problemen daarin genoeg naar voren? Veel mensen bekruipt het gevoel dat ze naar iemand kijken die voor een brandend huis staat uit te leggen hoe belangrijk rookmelders zijn in plaats van de brandslang te pakken.

Zeker als je kijkt naar de huidige situatie in de zorg met schrijnende personeelstekorten en ongezond hoge werkdruk. Lijkt nú actie ondernemen noodzakelijker dan plannen smeden voor de toekomst. Ook andere initiatieven van de overheid zoals het afschaffen van de BTW op groente en fruit, komen niet van de grond, omdat het helaas niet mogelijk was om een onderscheid te maken tussen de tomaat in het groenteschap en de tomaat op de pizza. Terwijl dit juist voor de groep met een kleinere portemonnee een verschil kon maken.

Maar hoe moet het dan wel?

Ook wij hebben geen oplossing waar alle gezondheidsproblemen morgen mee zijn verdwenen, maar we hebben wel een idee hoe het anders én beter kan. Vanuit onze filosofie – en we zijn gelukkige niet de enige die er zo over denken. – moet de focus in gezondheidsbeleid veel meer liggen op preventie en de voordelen van een gezonde leefstijl dan op zorg. Op dit moment draagt slechts 11% van de zorgkosten bij aan gezondheid.

We moeten dus minder gaan denken in zorg en veel meer in gezondheid. Dit kunnen we doen door mensen op een toegankelijke manier kennis te laten maken met een gezonde leefstijl en de voordelen daarvan. Lekker in je vel zitten, fit ouder worden, je gezond voelen, genieten van bewegen, moeten zwaarder gaan wegen dan het genot van een sigaret, een zak snoep of een alcoholisch drankje. Juist voor kwetsbare doelgroepen, zoals mensen die in armoede leven, is dit extra belangrijk.

Maar er is ook kritiek op preventie als oplossing voor het zorgprobleem. Zo is er onder andere onderzocht dat de afname in zorgkosten niet heel hoog is als we ons meer focussen op preventie. “De reden hiervoor is dat preventie vaak geen afstel, maar uitstel van een slechte gezondheid betekent (zie o.a. dit artikel)” Wat hierin alleen niet meegenomen wordt is de stijging in kwaliteit van leven en dat is nu juist wat wij zo belangrijk vinden. Dat er geld uitgegeven moet worden aan zorg en gezondheid is logisch, maar het gaat erom hoe we dat geld besteden en dan is investeren in preventie. Zeker op lange termijn, altijd de meest rendabele en duurzame optie. Dit concludeerde het CPB ook al in 2013!

Kan de Overheid het verschil maken?

Daarnaast geloven we dat de overheid met de juiste interventies wél het verschil kan maken. Zo ondersteunen wij de oproep van het Diabetes Fonds en de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie die een zo snel mogelijke invoering wil van een ‘slimme’ belasting op suikerrijke dranken. Waarbij dranken met een hoog suikergehalte zwaarder worden belast. Fins voorbeeld laat zien dat consumenten dan minder suikerrijke dranken drinken. Ook dwingt een suikertaks met staffels (zoals in het Verenigd Koninkrijk) producenten om de hoeveelheid suiker in hun producten te verlagen. Overgewicht is namelijk nog altijd doodsoorzaak nummer twee is in Nederland en dat terwijl de schappen in supermarkten vol liggen met ongezonde producten!

De missie van Healthcoin

Op dagelijkse basis laten we mensen met onze laagdrempelige gezondheidsprogramma’s zien dat een gezonde leefstijl naast beter voor je lichaam ook heel leuk kan zijn. Dit doen we al met veel succes voor bedrijven, maar bijvoorbeeld ook door slim samen te werken met zorginstellingen. Dit doen we juist ook voor doelgroepen, bijvoorbeeld mensen die in armoede leven, waarvoor een gezonde leefstijl niet vanzelfsprekend is. Beloning speelt daar een grote rol in, want door gezond gedrag te belonen in de vorm van healthcoins, die omgezet kunnen worden in gezonde producten, merken we dat we een gezonde leefstijl voor veel mensen toegankelijker en leuker kunnen maken.

Daarnaast werken we aan een koppeling tussen ons vitaliteitsprogramma en een PGO (persoonlijke gezondheidsomgeving) dat straks iedere Nederlander heeft. Zo proberen we de werelden van zorg en gezondheid steeds dichter bij elkaar te brengen om mensen nog persoonlijker, sneller en efficiënter te helpen met hun gezondheid. Want laten we vooral niet vergeten, zeker in financieel moeilijke tijden, dat onze gezondheid het belangrijkste is dat we hebben!